Rozporządzenie GPSR

Rozporządzenie o Ogólnym Bezpieczeństwie Produktów (GPSR) to unijne przepisy mające na celu zapewnienie, że wszystkie produkty wprowadzane na rynek UE są bezpieczne dla konsumentów. GPSR wszedł w życie 13 grudnia 2024 roku, zastępując wcześniejszą dyrektywę w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów.

Kogo dotyczy GPSR?

Rozporządzenie GPSR nakłada obowiązki na platformy marketplace, producentów, osoby odpowiedzialne, importerów, dystrybutorów oraz sprzedawców, w tym także prowadzących sprzedaż online – zarówno za pośrednictwem własnego sklepu internetowego, jak i marketplace.

Zakres zastosowania GPSR – jakich produktów dotyczy GPSR?

Rozporządzenie GPSR obejmuje wszystkie produkty konsumenckie wprowadzane na rynek Unii Europejskiej, niezależnie od sposobu ich sprzedaży – zarówno stacjonarnie, jak i online. Jest to szczególnie istotne w dobie dynamicznie rozwijającego się e-commerce. Przepisy mają zastosowanie do produktów nowych, używanych, naprawionych i odnowionych, z wyjątkiem tych, które wymagają naprawy przed użyciem i są wyraźnie oznaczone jako takie.

Jakie produkty są wyłączone spod GPSR?

Rozporządzenie nie obejmuje następujących produktów:

  1.  produktów leczniczych – zarówno przeznaczonych do stosowania u ludzi, jak i do
    weterynaryjnych produktów leczniczych;
  2.  żywności;
  3.  pasz;
  4.  żywych roślin i zwierząt, organizmów modyfikowanych genetycznie oraz produktów z roślin i zwierząt bezpośrednio związanych z ich przyszłym rozmnażaniem;
  5.  produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego;
  6.  produktów ochrony roślin;
  7.  sprzętu używanego w ramach usług transportowych (przemieszczania się lub
    podróży);
  8.  statków powietrznych;
  9.  antyków.

Hierarchia wymogów

Przy weryfikacji obowiązków związanych z bezpieczeństwem produktów, konieczne jest zweryfikowanie obowiązujących wymogów branżowych czy sektorowych, które można odnaleźć m.in. w przepisach szczegółowych czy normach krajowych dotyczących konkretnego produktu. GPSR reguluje obowiązki w takim zakresie, w jakim nie są one uregulowane specjalistycznymi czy bardziej szczegółowymi przepisami.

Obowiązki a GPSR

Ogólnie ujęte obowiązki obejmują:

  • zapewnienie, że produkty są bezpieczne i sporządzenie dokumentacji technicznej
    dokumentującej tę okoliczność,
  • umieszczenie na produktach informacji identyfikujących producenta, sprzedawcę
    oraz, jeśli to konieczne, importera,
  • dołączenie instrukcji i ostrzeżeń w języku kraju, w którym produkt jest sprzedawany,
  • monitorowanie bezpieczeństwa produktów po ich wprowadzeniu na rynek i
    podejmowanie działań w przypadku stwierdzenia zagrożeń.

Szczegółowy zakres obowiązków zależy od roli w łańcuchu dostaw.

Kim jest producent w świetle GPSR?

Producent oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która wytwarza produkt lub która zleca zaprojektowanie lub wytworzenie produktu i sprzedaje ten produkt pod własną nazwą lub własnym znakiem towarowym.

Producentem wg GPSR jest więc osoba fizyczna lub prawna, która wytwarza produkt albo która:

  1. zleca:
    1. zaprojektowanie produktu
      lub
    2. wytworzenie produktu
  2. i sprzedaje ten produkt:
    1. pod własną nazwą
      lub
    2. pod własnym znakiem towarowym.

Obowiązki producenta GPSR

Producent ma obowiązek gromadzenia i przechowywania pełnej dokumentacji dotyczącej oferowanych produktów. Kluczowym aspektem zgodności z GPSR oraz innymi obowiązującymi regulacjami jest przeprowadzenie wewnętrznej analizy ryzyka oraz opracowanie dokumentacji technicznej. Dokumentacja ta powinna zawierać co najmniej ogólny opis produktu oraz jego kluczowe właściwości mające wpływ na ocenę bezpieczeństwa. Na żądanie organów kontrolnych wszystkie wymagane dokumenty muszą być natychmiast udostępnione.

O co producent musi zadbać w związku z GPSR?

Producent musi w szczególności zadbać o:

  1. przystosowanie etykiet/opakowań do nowych wymogów – etykiety wymagają
    weryfikacji w zakresie wszystkich niezbędnych informacji oraz formy ich
    przedstawienia, w tym numeru identyfikującego serię produktu,
  2. dołączanie instrukcji do produktów, w języku docelowym,
  3. zamieszczenie informacji dotyczących bezpieczeństwa na stronie internetowej, na
    kartach produktów,
  4. sporządzenie analizy ryzyka,
  5. obsługę zgłoszeń dot. bezpieczeństwa.

Kim jest importer w świetle GPSR?

Importer oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w UE i wprowadza do obrotu w UE produkt pochodzący z państwa trzeciego.

Importerem wg GPSR jest:

  1. osoba fizyczna lub prawna, która:
    1. ma w Unii Europejskiej:
      1. miejsce zamieszkania
        lub
      2. siedzibę
    2. i wprowadza do obrotu w UE produkt pochodzący spoza UE.

Obowiązki importera GPSR

Co musi zrobić importer przed wprowadzeniem towaru na rynek?

Przed wprowadzeniem produktu na rynek importerzy muszą wskazać na etykiecie lub opakowaniu produktu wskazać swoje dane, upewnić się, że spełnia on wymogi bezpieczeństwa określone w GPSR oraz że producent dopełnił następujących obowiązków:

  1. przeprowadził analizę ryzyka oraz opracował dokumentację techniczną zawierającą co najmniej ogólny opis produktu oraz jego kluczowe cechy istotne dla oceny bezpieczeństwa,
  2. oznaczył produkt numerem typu, partii lub serii albo innym czytelnym i widocznym elementem identyfikacyjnym. Jeśli ze względu na rozmiar lub specyfikę produktu nie jest to możliwe, wymagane informacje powinny znaleźć się na opakowaniu lub w dołączonej dokumentacji,
  3. zamieścił na etykiecie lub opakowaniu wszystkie wymagane informacje, zgodnie z
    obowiązującymi przepisami.

Kim jest dystrybutor w świetle GPSR? Kim jest sprzedawca w świetle GPSR?

Dystrybutor oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną w łańcuchu dostaw, niebędącą producentem ani importerem, która udostępnia produkt na rynku.

Dystrybutor/sprzedawca wg GPSR:

  1. osoba fizyczna lub prawna w łańcuchu dostaw, która
  2. nie jest producentem ani importerem
  3. i udostępnia produkt na rynku UE.

Obowiązki dystrybutora GPSR | Obowiązki sprzedawcy GPSR

Przed wprowadzeniem produktu na rynek dystrybutorzy muszą upewnić się, że producent spełnił wymagania dotyczące identyfikacji produktu, w tym oznaczenia go numerem partii, typu lub serii, a w przypadku ograniczeń wynikających z wielkości lub charakteru produktu – umieszczenia tych informacji na opakowaniu lub w dokumentacji. Ponadto powinni zweryfikować, czy producent dostarczył wszystkie niezbędne dane na etykiecie oraz dołączył instrukcje użytkowania i informacje o bezpieczeństwie w języku zrozumiałym dla konsumentów, jeśli są one konieczne do prawidłowego i bezpiecznego korzystania z produktu.

Dystrybutorzy mają także obowiązek sprawdzenia, czy importer podał na etykiecie produktu swoje dane, takie jak nazwa firmy, adres pocztowy i elektroniczny, oraz czy te informacje nie utrudniają odczytu innych wymaganych oznaczeń. Dodatkowo muszą zweryfikować, czy importer zapewnił odpowiednie instrukcje użytkowania i informacje o bezpieczeństwie w języku urzędowym kraju, w którym produkt jest udostępniany, o ile są one niezbędne do jego bezpiecznego użytkowania.

Kim jest osoba odpowiedzialna w świetle GPSR?

Każdy produkt musi mieć wyznaczoną osobę lub podmiot odpowiedzialny za jego zgodność z przepisami, a jej dane kontaktowe muszą być umieszczone na opakowaniu, produkcie lub w instrukcji obsługi.

Kto musi wyznaczyć osobę odpowiedzialną?

Podmiot, który wprowadza towar do obrotu (producent) i nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby na terenie UE.

Co musi posiadać każdy produkt podlegający pod GPSR?

  1. Informacje o producencie i jego dane kontaktowe.
  2. Informacje o importerze/sprzedawcy i jego dane kontaktowe.
  3. Informacje o bezpieczeństwie.
  4. Instrukcję - jeżeli korzystanie z towaru tego wymaga.
  5. Dokumentację techniczną, w tym analizę ryzyka (dalsza dokumentacja w zależności od wyniku analizy).

Obowiązek podania danych producenta

Jakie dane producent musi wskazać na produkcie/etykiecie/opakowaniu?

  1. imię i nazwisko lub swoją nazwę,
  2. zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy,
  3. adres pocztowy firmy,
  4. adres elektroniczny,
  5. adres pocztowy lub elektroniczny punktu kontaktowego, jeżeli różni się on od adresu firmy,
  6. kod produktu, numer partii.

Czy informacje mogą być umieszczone na opakowaniu zamiast na produkcie?

Zasadą jest umieszczanie informacji na produkcie. Można je umieścić na opakowaniu lub w dokumencie dołączonym do produktu tylko wtedy, gdy wielkość lub charakter produktu nie pozwala na umieszczenie ich bezpośrednio na nim.

Co ważne, walory estetyczne nie są respektowane jako czynnik decydujący o zamieszczeniu informacji na opakowaniu lub w dołączonym dokumencie zamiast na produkcie.

Co powinno znaleźć się na karcie produktu w sklepie internetowym w związku z
GPSR?

  1. Dane producenta, importera, sprzedawcy: imię i nazwisko lub nazwę, zarejestrowaną nazwę handlową lub zarejestrowany znak towarowy producenta oraz adres pocztowy i elektroniczny adres e-mail/link do formularza kontaktowego – nie może to być link do samej strony internetowej.
  2. Dane osoby odpowiedzialnej (gdy producent nie ma siedziby na terenie UE): imię i nazwisko lub nazwę oraz adres pocztowy i elektroniczny adres e-mail/link do formularza kontaktowego – nie może to być link do samej strony internetowej.
  3. Informacje umożliwiające identyfikację produktu, w tym jego obraz, rodzaj, a także inne identyfikatory produktu.
  4. Wszelkie ostrzeżenia lub informacje na temat bezpieczeństwa, które powinny być umieszczone na lub opakowaniu, lub zawarte w dołączonym dokumencie towarzyszącym zgodnie z GPSR lub mającym zastosowanie unijnym prawodawstwem harmonizacyjnym, w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów, określonym przez państwo członkowskie, w którym produkt jest udostępniany na rynku.
  5. Instrukcje montażu, obsługi i użytkowania (jeśli dotyczy).
  6. Zdjęcia opakowań zawierających informacje dot. producenta, importera (jeśli dotyczy), sprzedawcy, osoby odpowiedzialnej (jeśli dotyczy), ostrzeżenia i informacje o bezpieczeństwie.

Przygotowanie do wdrożenia GPSR

Aby dostosować się do wymogów GPSR, należy:

  • przeanalizować aktualne procedury i upewnić się, że produkty spełniają nowe normy bezpieczeństwa;
  • zaktualizować dokumentację produktów, w tym analizę ryzyka, instrukcje i ostrzeżenia;
  • upewnić się, że dane producenta lub importera są widoczne na produkcie/opakowaniu, karcie produktu oraz w dokumentacji produktu;
  • monitorować zmiany w przepisach i dostosowywać się do nich na bieżąco.

Konsekwencje niewdrożenia GPSR

Każdy kraj został zobowiązany do określenia sankcji w swoich przepisach krajowych.

Kary są zróżnicowane i są uzależnione od roli podmiotu w łańcuchu dostaw – mogą wynieść aż do 1 000 000 (milion złotych) per produkt.